Bir aracın amacına uygun bir şekilde hareket edebilmesi için belirli parçaların düzenli bir şekilde çalışması gerekiyor. Bunlardan belki de en önemli olanlardan birisi de şanzıman sistemidir. Bu sistemin doğru şekilde çalışması sayesinde motorda üretilen güç vites yardımı ile arttırılarak daha yüksek bir performansın alınması sağlanıyor. Şanzıman sistemleri günümüzde iki türlü şekilde sunuluyor. Otomatik şanzıman ve manuel şanzıman olarak kullanıcılar tarafından tercih ediliyor. Günümüzde yoğun trafik nedeniyle insanlar daha çok otomatik şanzımana sahip arabaları tercih ediyor. Bu sistemler motor sisteminin hemen altında yer almaktadır. Vites kolu şoförün sağ tarafında bulunmakta ve debriyaj sistemi yardımı ile seviye yükseltilmekte veya düşürülmektedir.
Şanzıman sistemi çok sağlam malzemeden yapıldığı için kolay kolay bozulmazlar. Ancak gene de dikkat etmek ve kolu fazla zorlamamak gerekiyor. Sistemin içerisinde birçok dişli olduğu için 100 km hız ile giderken araç 5 vitesten aniden 1 veya 2 vitese çekilmesi büyük bir soruna neden olabiliyor. Onun için hem vites düşürürken hem de vites yükseltirken sırayı bozmamak gerekiyor. Bunun yanı sıra vites geçişlerinin kolay olması ve dişlilerin verimli çalışması için şanzıman yağı kullanılmaktadır. Bu yağın eksik olması da sistemde bozulmalara neden olabilir. O nedenle düzenli aralıklar ile bu yağın sürekli olarak kontrol edilmesine dikkat edilmelidir. Eksilme görülürse mutlaka yenilenmelidir.
Şanzıman Yağı Kontrolü ve Değişimi
Yukarıda bahsettiğimiz gibi şanzıman sistemleri iki farklı şekilde sunulmaktadır. Tabi bu sistemlerin farklılıklarından birisi sadece geçişlerin otomatik veya manuel olması değildir. Aynı zamanda yağ kontrolü konusunda da farklılıkları olduğunu ekleyelim.
Normal vitese sahip olan araçlarda şanzıman kontrolü için herhangi bir yağ çubuğu yoktur. Eski düzende oto sanayisinde bulunan ustalar şanzıman yağı tıpasını çıkarıp yağın ne yoğunlukta aktığına bakarak eksik olup olmadıklarını kontrol ediyorlardı. Eğer akım düşük seviyedeyse yağ eklenmekte ve akım yükselmeye yakın tıpa tekrar kapatılıyordu. Kısaca deneyimle kontrol ediliyordu ancak yeni otomatik araçlarda bunun için bir kontrol çubuğu eklendiğini söyleyebiliriz.
Genelde motor ile ön cam arasında bir noktaya gizlenen kontrol çubuğu bulunmaktadır. Bunu çekerek şanzıman yağı kontrol edilebiliyor. Bu kontrol esnasında unutulmaması gereken iki farklı derecenin olacağıdır. Eğer arabayı çalıştırmadan düz bir konumda dururken kontrol ederseniz bakmanız gereken derece 30 olmalıdır. Ancak araç belirli bir süre çalıştıktan sonra durursa yapmanız gereken 80 derecelik kısma bakmak olacaktır. Bu farkın neden olduğuna da değinelim. Bütün sıvı maddelerde olduğu gibi şanzıman yağı da sıcaklık arttıkça genleşecektir ve seviyesi artacaktır. Eğer araç sıcakken baktığınızda eğer seviye 80 olarak görürseniz bu bilgiye sahip olmadığınız için şanzıman yağının yüksek olduğunu düşünerek boşaltma yapabilirsiniz. Bu noktada yanılmamanız için eğer gerekli bilginiz yoksa kontrol işlemini sizin yeriniz bir başkasının yapması önemli olacaktır. Tabi bu kişinin servis olması mantıklı bir tercih olacaktır.
