Airbag açtığı zaman aracın değer kaybını eksper hesaplamaktadır. Bu makalede “Airbag açmış araba ne kadar değer kaybeder ?” sorusuna cevap vermeye çalışacağım.
Airbag açmasının araç değer kaybına etkilerini iki kategoride değerlendirmek gerekmektedir.
Birincisi airbag açtığı zaman emniyet kemeri mekanizmalarından hava yastığı tüplerine kadar bir çok şeyin sıfırdan değişmesi gerekmektedir. Bunun takribi olarak 20-50 bin TL, belki daha fazla masrafı olabilir.
İkincisi hava yastıkları açıldıysa araç şiddetli bir darbe almış demektir. Bazen darbe ufak olsa dahi tam da sensörün olduğu yerden oluyor ve hasar düşük olsa da hava yastıkları açılıyor.
Çoğu zaman da hava yastıklarının açılmasına neden olacak şiddetli bir kaza şase, podye, direk, kaput dahil bir çok parçayı etkiliyor, tamirden sonra aracın yol tutuşu bile randıman vermiyor.
Hava yastığının açılması nedeniyle ağır hasar kaydına giren hatta perte çıkan araçlar da var.
Dolayısıyla airbag açmış arabanın değer kaybı 20-30 bin TL civarında da olabiliyor, araba perte de çıkabiliyor.
Aracı satarken hava yastığının açıldığından bahsedilirse bu unsur bile psikolojik olarak alıcıyı etkilemektedir.
Airbag açmış araba ne kadar değer kaybeder ?
Birkaç örnek üzerinden değer kaybını hesaplamaya çalışalım:
Airbag açmış arabanın değer kaybı değer kaybı tablosu üzerinden veya bazı formüller üzerinden hesaplanamamaktadır. Bunun için eksperin aracı incelemesi gerekmektedir.
Ancak yine de yüzeysel olarak bir fikir vermek isterim:
Birinci senaryo;
Diyelim ki bir çukura sert girdiniz veya darbe ufak ama tam da darbe sensörünün olduğu yere geldi, bu tür sebeplerle hava yastıkları açıldıysa arabada fazla bir hasar yok demektir.
Ancak yine de hava yastığı sisteminin tamamen değişmesi gerekiyor. Hava yastığı sisteminin değişmesi yaklaşık 20-50 bin TL, araçtaki kaporta masrafı da 5-10 bin TL civarı tutabilir.
Araç kazasının fotoğrafı var ise bu tür airbag açılmasının aracı satarken fazla bir olumsuz etkisi olmayacaktır.
İkinci senaryo;
Diyelim ki aracı tek bir taraftan direğe çarptınız veya yandan birisi size çarptı. Bu durumda aracın şasi, podye ve direklerinin hasar görmesine bakılır. Bu parçalar hasar görmese bile araçta %10-30 civarı bir değer kaybı olabilir.
Eğer bahsettiğim parçalar hasar gördüyse %40-50 civarı bir değer kaybı olabilir. Çünkü bu parçalar tamir edilse de aracın güvenlik durumu asla eskisi gibi olmayacaktır.
Bazı araçların yol tutuşu dahi etkilenebilir.
Üçüncü senaryo;
Diyelim ki araç önden çok şiddetli bir şekilde çarpışma yaşadı. Aracın motoru da dahil olmak üzere önemli parçaları önde olduğu için aracı yeniden çalışır duruma getirseniz dahi istediğiniz randımanı alamayacağınız için %50’nin üzerinde bir değer kaybı olabilir.
Araçtaki değer kaybı oranı %70’i geçerse araç perte çıkmaktadır. Airbagleri açan araçların bir çoğu perte çıkabilmektedir.
Airbag açılan arabanın değer kaybı hesabında etkili olan faktörler:
Tazminat davalarında veya sigorta şirketlerinin hazırlattığı ekspertiz raporlarında değer kaybının TL olarak miktarı önem taşır. Ben yukarıda yüzde olarak bahsettim ama mesele değer kaybını tahsil etme konusunda gelince önemli olan TL bazındaki değer kaybıdır.
Airbag açmış aracın değer kaybını hesaplamada çarpmanın şiddeti, yönü ve hasarın boyutu önemlidir. Ayrıca değer kaybı hesaplamada aşağıdaki kriterler de dikkate alınır:
Aracın marka, model ve üretim yılı
Değer kaybı hesabında, azdan az, çok çok şeklinde bir mantık yürütülür. Pahalı bir marka ve yeni bir model aracın hava yastığı açması elbette çok değer kaybettirecektir.
Aracın kilometresi
Airbag açan aracın perte çıkarılması veya değer kaybı hesabında kilometre faktörü de dikkate alınır. Zaten kilometresi şişmiş, yağ yakmaya başlamış aracın airbag açmayla değer kaybı daha düşük olacaktır.
Aracın kaza öncesi piyasadaki rayiç değeri
Araçtaki değer kaybı yüzdesi belirlendikten sonra hangi miktarın yüzdesi alınacağını belirlemek için aracın ikinci el piyasa fiyatlarına bakılır.
Araç daha önceden kaza yapmış mı, değişen boyalı parçası var mı ?
Airbag açan araç daha önceden çok sayıda kazaya karışmış ise kritik parçalar işlem görmüş ise airbab açmasının yarattığı değer kaybı miktarı daha düşük olacaktır.
Onarım bedeli, değer kaybı ilişkisi
Airbag açan aracın değer kaybı miktarı ile onarım maliyeti aynı şey değildir.
Örneğin airbag açan aracı tamirciye götürdünüz ve 50 bin TL’ye aracın tüm parçalarını onardıysa “aracın değer kaybı 50 bin TL’dir” demek doğru olmaz.
Çünkü aracı onarmayla araç eski değerine gelmiyor. Genellikle araç değer kaybı, onarım masrafının %20 veya %30 fazlası olarak hesaplanmaktadır.
Yani onarım masrafı 50 bin TL olan bir aracın değer kaybı 60 bin-65 bin TL civarı olarak takdir edilmektedir. Bununla birlikte bu hesap her zaman doğru değildir. Yani her seferinde geçerli olacak diye bir şey yoktur.
Örneğin piyasa değeri 1 milyon TL olan bir aracın hava yastığı açması sonucunda 200 bin TL onarım maliyeti var ise aracın değer kaybı 250 bin TL’dir demek bazen doğru değildir.
Çünkü 200 bin TL masraf edilse bile araç eski güvenlik özelliklerine kavuşamayabilmekte (ikinci bir çarpışmada tost gibi olabilir) ayrıca ağır hasar kaydı oluşursa psikolojik olarak satış fiyatı daha çok düşebilmektedir.
