Bujileri değiştirme zamanı gelince tek tırnak buji ve çift tırnak buji arasında bir ikilemde kalabilirsiniz. Çoğu araç sahibinin bu konuda kafası karışıktır.
Bu makalede tek tırnak buji ile çift tırnak buji arasındaki fark nedir, bunu açıklamak istedik.
Tek tırnak buji ile çift tırnak buji arasındaki fark
Bujiler, içten yanmalı bir motorda ateşleme sisteminin hayati bir parçasıdır. Bir buji elektrodunda kullanılan metal, elektrotun ömrünü ve performansını etkiler – bu da yakıt tasarrufunu ve yakıt verimliliğini etkileyebilir.
Araçlarda bakır , iridyum ve platin malzemelerden üretilen bujiler kullanılmaktadır. Bujileri üretim malzemesine göre 4 kısımda inceleyebiliriz.
- Bakır bujiler
- Tek tırnaklı platin bujiler
- Çift tırnaklı platin bujiler
- İridyum bujiler
Bakır bujiler
İnsanlar standart bir bujiden bahsettiklerinde, muhtemelen bakır bujiden bahsediyorlardır. Bakır bujiler, bakır çekirdekli en eski buji türüdür.
Bakırın erime noktası düşüktür, bu da ömrünü kısaltır. Fakat iletkenliği yüksektir, bu da verimliliğini artırır. Bakır denmesine rağmen bakır bujiler tamamen bakırdan yapılmamaktadır.
Dayanıklılığı güçlendirmek için elektrotlara kaynaşmış, tipik olarak 2,5 mm çapında bir nikel alaşımına sahiptirler. Bu, tüm bujilerin en büyük elektrot çapıdır , yani bakır bujiler kıvılcım üretmek için diğer tiplere göre daha fazla akım çeker.
Bakır tapalardaki nikel alaşımı diğer metaller kadar sert değildir, bu nedenle motor silindirlerindeki yüksek ısı ve basınç altında daha hızlı aşınmaktadır. Bu nedenle bakır bujiler çabuk kirlenir ve performansı azalır. Dolayısıyla daha kısa ömürlüdür. Yaklaşık 30 bin kilometrede değiştirilmesi gerekir.
Peki, bakır buji yaygın olarak kullanılıyor mu?
Evet. Piyasadaki en yaygın ve en ucuz bujidir.
Aracınızın kullanma kılavuzunda bakır buji yazıyorsa bakır buji kullanmanız gerekmektedir. Performansı yükselsin diye platin veya iridyum malzemeden bir buji kullanamazsınız.
Tek tırnaklı platin bujiler
Tek tırnaklı bir platin buji, bakır bir bujiye benzer, ancak nikel alaşımı yerine merkez elektroda kaynaşmış bir platin diske sahiptir.
Platin, nikel alaşımından daha yüksek bir erime noktasına sahiptir, ayrıca çok daha serttir. Bu, bir platin bujinin keskin bir kenarı tutmasını (ve aşınmaya karşı dayanıklı olmasını) çok daha uzun süre sağlar.
Tek tırnaklı platin bujilerin ömrü bakır bujilerden daha uzundur. Yaklaşık 100 bin kilometreye kadar, hatta daha uzun süre dayanabilirler. Platin yüksek ısıya dayanıklı olduğu için buji daha geç sürede kirlenir.
Bununla birlikte, platin bakırdan daha az iletkendir , bu nedenle platin buji, bakır bujilere kıyasla performansta biraz sıkıntı çeker.
Platin buji nerelerde kullanılır?
Platin bujiler genellikle elektronik distribütör ateşleme sistemlerine sahip yeni araçlarda kullanılır.
Aracınızın kullanma kılavuzunda tek tırnaklı platin buji yazıyorsa bakır buji kullanamazsınız fakat çift tırnaklı platin buji veya iridyum buji kullanabilirsiniz.
Çift tırnaklı platin bujiler
Çift tırnaklı buji, hem merkez hem de toprak elektrotlarında bir platin diske sahip olması dışında, tek bir platin buji gibidir.
Çift platin bujiler, “atık kıvılcım” sistemleri için tasarlanmıştır.
Atık kıvılcım sistemlerinde:
- Sıkıştırma strokunda , kıvılcım merkez elektrottan toprak elektroduna sıçrar.
- Egzoz vuruşunda kıvılcım , elektrik darbesini ateşleme bobini paketine geri döndürmek için geriye (yerden merkeze) sıçrar.
- Kıvılcım “boşa harcanır” çünkü egzoz vuruşunda hiçbir şey tutuşmaz (yanma gazlarını ortadan kaldırdığı için).
Tek tırnaklı platin bujiler veya geleneksel bakır bujiler, ters kıvılcımı işlemek üzere tasarlanmadıkları için bu sistemlerde çalışmaz . Yani, aracınız çift tırnaklı platin buji kullanıyorsa, o zaman bu, arabanız için en iyi bujidir.
Çift tırnaklı buji ile üretilmiş araçlarda iridyum buji kullanılabilmektedir.
İridyum bujiler
İridyum, platinden yaklaşık 6 kat daha sert ve 8 kat daha güçlüdür ve erime noktası çok yüksektir. Bu özellik kombinasyonu sayesinde iridyum buji, platin bujilerden %25’e kadar daha uzun süre dayanabilir.
Bununla birlikte, iridyum bujiler bile bakır bujilerin üstün iletkenliğiyle kıyaslanamaz.
İridyum bujilerde ateşleme için daha düşük voltajlı bir kıvılcım yeterlidir.
İridyum bujileri dar merkez elektrot uçlarından kolayca ayırt edebilirsiniz . Birçok iridyum buji, toprak elektrotunda yüksek voltajlı kıvılcımın sönmesini önleyen şekilli bir kanala sahiptir.
İridyum bujisi, daha yoğun bir kıvılcım yaratarak daha yüksek alev kalitesi üretebilir . Bu, iridyum bujinin motorlara diğer buji türlerinden daha hızlı güç vermesini ve yakıtı daha verimli şekilde yakmasını sağlar.
Aslında, iridyum bujilerin tek dezavantajı maliyetidir çünkü iridyum oldukça pahalıdır.
Eğer aracınız iridyum buji ile üretilmiş ise diğer ucuz bujileri kullanamazsınız.
Konuyu toparlarsak;
- Aracınız fabrikadan hangi buji ile çıktıysa o bujiyi kullanın.
- Aracınız çift tırnaklı buji ile üretildiyse; çift tırnaklı veya dada uzun ömürlü olsun istenilirse iridyum buji kullanılabilir.
- Aracınız tek tırnaklı buji ile üretildiyse tek tırnaklı buji kullanabilirsiniz, eğer performans artışı isterseniz çift tırnaklı, daha uzun ömürlü olsun istiyorsanız iridyum buji kullanabilirsiniz.
- Aracınız iridyum buji ile üretildiyse sadece iridyum buji kullanılmalıdır.
- Aracınız bakır buji ile üretilmiş ise iridyum veya platin buji kullanamazsınız, yine bakır buji ile değiştirmelisiniz.
Yukarıda sayılanların dışında buji üretiminde gümüş madeninden de istifade edilmekle beraber kolay aşındığı ve yaygın olarak kullanılmadığı için buna değinmedik.
Çift tırnak buji faydaları
Çift uçlu bir buji, normal bir bujiye göre çeşitli avantajlar sunar. Çift uçlu bir bujinin tasarımı, bir içten yanmalı motorda ateşleme sisteminin performansını ve verimliliğini artırabilen bir yerine iki elektrot içerir.
Çift uçlu bujinin bir avantajı, geliştirilmiş ateşleme ve yanmadır. İki elektrotun varlığı, yanma odasındaki hava-yakıt karışımının daha iyi tutuşmasına yol açan daha büyük ve daha tutarlı bir kıvılcım sağlar.
Diğer bir avantaj, geliştirilmiş dayanıklılık ve uzun ömürdür. Çift elektrotlu tasarım, aşınma ve yıpranmayı iki elektrot arasında daha eşit bir şekilde dağıtmaya yardımcı olur. Sonuç olarak, elektrotlar tek uçlu bir bujiye kıyasla daha uzun ömürlü olma eğilimindedir.
Çift tırnak buji yakıtı etkiler mi ?
Bujilerinizin kaç tırnaklı olduğunun yakıt tüketimine bir etkisi yoktur, çünkü kaç tırnaklı olursa olsun kıvılcım oluşunca tek bir kıvılcım çıkar ve direnci daha az olan tırnağa yönelir.
Çift tırnaklı olması bujinin ömrünü uzatır ama yakıt tasarrufu sağlamaz.
Çift tırnak buji zararları
Parasının fazla olması haricinde tek tırnaklı bujiye göre bir zararı bulunmamaktadır.
