Volkswagen markası yenilikleri seviyor ve aynı yıl modellerinde bile farklı motor çeşitlerini kullanmasıyla biliniyor. Bir zamanlar Volkswagen yakıt tüketimini azaltmak için FSI motor diye bir motor çıkardı. Bunun açılımı “Fuel Stratified Injection”, Türkçesi ise “Doğrudan enjeksiyonlu” olarak tercüme edilmektedir.
Tabiri caizse FSI motor büyük bir olaymış gibi pazarlandı, reklam yapıldı ama sonradan balon gibi patladı. Niye FSI balonu patladı, Volkswagen neden FSI’de umduğunu bulamadı, FSI motor neden tutulmuyor, bunları açıklamaya çalışacağım.
Aslında yakıtı hiç israf etmeden doğrudan yanmaya göndermek oldukça mantıklı bir fikirdi. Ama bir zaman sonra bu fikirde bazı kusurların olduğu görüldü. Kusur derken öyle büyük şeyler değil ama Türk insanını araçtan sıkıntılar oldu. Bunları maddeler halinde sıralayayım:
1.6 FSI motor neden tutulmuyor ?
En önemliden başlayarak FSİ motorun neden tutulmadığını açıklamaya çalışacağım.
Tüp candır gerisi heyecandır
Bizim ülkemizde tüp takılamayan araç tutulmamaya mahkumdur. Çünkü LPG halen en ucuz araba yakıtıdır. Benzin ve mazot LPG ile yakıt ekonomisi konusunda rekabet edemez. FSI motorlu araçlara tüp takılınca yeterli randıman vermiyor.
Dikkat ederseniz “FSI motora tüp takılamaz” demiyorum. FSI motora da tüp takılabiliyor ama LPG ile uyumluluğu iyi değil, arıza ışığını yakabiliyor veya çeşitli sorunlar yaşanabilme ihtimali var. Mutlaka aksini iddia eden aksi tipler olacaktır ama görünen köy kılavuz istemez FSI motorlar tüp takılsın diye üretilmediği için ve ülkemiz piyasasında LPG takma opsiyonu olmayan araçlar pek tutulmadığı için FSI motor tutulmuyor.
Kurum sorunu
FSI motorlu araçlarda doğrudan enjeksiyon yöntemi kullanılmaktadır. Bu sebeple zamanla valf saplarında ve emme manifoldunda zamanla kurum (karbon) birikimi sorunu oluşmaktadır. Bu soruna bağlı olarak hava akışı kısıtlanmakta ve motor performansı azalmakta, motorun düzensiz çalışması, hatta daha ilerisinde triger setinin ömrünü erken doldurmasına neden olmaktadır.
Kurum birikmesi hafife alınır bir sorun değildir, dolaylı olarak yakıt pompası arızası, enjektör arızası ve yağ yakma gibi sorunlara davetiye çıkarmaktadır.
Sürekli olarak sanayiye giden parça değiştiren araç sevilir mi, tabi ki sevilmez. Sık tamir görme işi Fiat ve Renault gibi markalarda biraz daha olağan karşılanır, çünkü bu markaların işçilik ve parça maliyetleri ucuzdur, ustası da çoktur.
Volkswagen araçların tamir masrafı ise fazladır. İnsanlar sık arızalanan Volkswagen’leri sevmezler. Çünkü bakımı iyi yapıldığında arıza çıkarmayan Volkswagen modelleri de vardır.
Yeterli performans alınamaması
İnsanların 1.6 motordan beklediği bir performans var. 1.6 motordan 1.4 veya 1.2 motor kadar verim alıyorsanız bu motordan soğursunuz. Yukarıda bahsettiğim kurum bağlama sorunu nedeniyle FSI motorlarda 1.6 motorun hakkı verilememektedir Özellikle de düşük devirlerde FSI motorların sürücünün ani hızlanma taleplerine istenildiği kadar cevap verememesi, cansız kalması hoşnutsuzluk yaratmaktadır.
Turbo çıktıktan sonra gerisi talep görmedi
Yeni nesil araçlar turbolu. Turbo sistemi hem yakıt tüketimini düşük tutuyor, hem de hız ve performans beklentilerini karşılıyor. FSI motorlar günümüzde ne İsaya ne Musaya yaranamaz haldedirler. Hatta FSI motor çıkmadan evvelki daha fazla yakıt harcayan düz motorlar bile daha sağlam oldukları için daha makbuldürler.
FSI motora neden LPG takılmıyor?
Enjektör arızası olmaktadır
FSI motorlarda yakıt, emme manifolduna değil, doğrudan silindirlerin içine, yani yanma odasına püskürtülür. Bu sistemde benzin enjektörleri yüksek basınç altında çalışır ve yanma odasının yüksek sıcaklığına doğrudan maruz kalır.
LPG dönüşümü yapıldığında, motor LPG ile çalışırken, benzin enjektörleri devre dışı kalır ve soğuyamaz. Bu durum, benzin enjektörlerinin aşırı ısınmasına ve zamanla arızalanmasına neden olmaktadır. Arızalanan benzin enjektörlerinin değişimi ise oldukça maliyetlidir.
Kurum birikmesi olmaktadır
Geleneksel benzinli motorlarda, benzin emme valflerinin üzerinden geçerek onları temizler ve yağlar. Ancak FSI motorlarda benzin doğrudan silindire püskürtüldüğü için, emme valfleri benzinle temas etmez. Bu durum, LPG ile çalışmaya başlandığında valf saplarında ve emme manifoldunda karbon (kurum) birikimi sorununu daha da artırır. Bu birikim, motor performansını düşürebilir, düzensiz çalışmaya ve hatta güç kaybına yol açabilir.
FSI motorun tasarımı LPG takmak için fazla karmaşıktır
FSI motorların yakıt yönetim sistemleri, yakıtı tam olarak ne zaman ve hangi miktarda püskürteceğini belirlemek için oldukça hassas sensörler ve karmaşık bir yazılım kullanır. LPG sistemi entegrasyonu, bu hassas dengeyi bozabilir ve motorun düzgün çalışmasını etkileyebilir. LPG ile uyumlu özel bir yazılım ve kit gereklidir, bu da dönüşüm maliyetini artırır ve her zaman sorunsuz bir entegrasyonu garanti etmez.
LPG takması pahalıdır ve LPG takılsa bile zaman zaman benzinde çalıştırmak gerekir
FSI motorlara LPG takmak için geliştirilen özel kitler (örneğin sıvı enjeksiyonlu LPG sistemleri), geleneksel LPG kitlerine göre çok daha pahalıdır. Bu sistemler, benzin enjektörlerini korumak için belirli aralıklarla benzin de püskürtmek zorunda kalabilir. Bu da “tamamen LPG’de çalışma” avantajını ortadan kaldırır ve tasarruf oranını düşürür. Dolayısıyla, yüksek dönüşüm maliyetine rağmen beklenen yakıt tasarrufu sağlanamayabilir.
Motor ömrünü kısaltır
FSI motorlara LPG dönüşümü yapılması, motorun uzun vadeli sağlığı ve ömrü üzerinde olumsuz etkileri olabilir. Olası arızalar ve yüksek onarım maliyetleri, başlangıçta elde edilecek yakıt tasarrufunu gölgede bırakabilir.
1.6 FSI motorda turbo var mı ?
Hayır, 1.6 FSI motorlarda fabrika çıkışı turbo bulunmaz. Bu motorlar atmosferiktir, yani havayı turbo veya süperşarj gibi bir zorlamalı besleme sistemi olmadan doğal yollarla emerler. FSI teknolojisinin amacı, yakıtı daha verimli bir şekilde püskürterek yakıt ekonomisini ve emisyon değerlerini iyileştirmektir.
Volkswagen Grubu’nda turbo beslemeli benzinli motorlar TSI (Turbocharged Stratified Injection) adıyla bilinir. 1.6 FSI’lar piyasadan kalktıktan sonra, yerlerini genellikle daha küçük hacimli ama turbo beslemeli olan ve hem daha güçlü hem de daha verimli olan TSI motorlar almıştır. Yani FSI motor turbolu motorlardan eskidir, turbolu motorlar piyasaya çıkınca FSI motorlar kalkmıştır.
Dolayısıyla, eğer bir Volkswagen veya benzeri bir araçta “1.6 FSI” görüyorsanız, bu motorun turbosuz, atmosferik bir motor olduğunu bilmelisiniz. Bazı nadir durumlarda sonradan turbo eklenen modifiyeli araçlar olabilir, ancak bu fabrika çıkışı bir durum değildir.
1.6 FSI motor ömrü ne kadardır ?
Bir 1.6 FSI motorun ömrü, diğer tüm motorlarda olduğu gibi, büyük ölçüde düzenli bakıma, kullanım şekline ve yakıt kalitesine bağlıdır. Bu faktörlere dikkat edildiğinde, 1.6 FSI motorlar da 200.000 km ve üzeri mesafeleri rahatlıkla katedebilir. Hatta bazı kullanıcılar, iyi bakılmış FSI motorlarla daha yüksek kilometrelere ulaştıklarını belirtiyor. (Ülkemizde 300 bin-400 bin kilometreye kadar kullanılmaktadır)
1.6FSI motor ömrünü etkileyen faktörler şunlardır:
- Düzenli Bakım: En önemli faktörlerden biridir. Üreticinin belirlediği periyotlarda yağ değişimi, filtre değişimleri (hava, yakıt, polen), buji değişimi gibi rutin bakımların aksatılmadan yapılması motorun sağlığı için kritiktir. Özellikle FSI motorlarda karbon birikimi riski olduğundan, zaman zaman subap temizliği gibi ekstra bakımlar da gerekebilir.
- Yakıt Kalitesi: 1.6 FSI motorlar yakıt kalitesine karşı hassastır. Düşük kaliteli veya katkılı yakıtlar, enjektörlerde ve motorun diğer parçalarında sorunlara yol açabilir, bu da motor ömrünü kısaltır. Her zaman kaliteli ve güvenilir istasyonlardan yakıt almak önemlidir.
- Kullanım Alışkanlıkları: Motorun aşırı zorlanması, ani hızlanmalar, yüksek devirlerde uzun süre kullanım veya soğuk motorla hemen yüksek devirlere çıkılması motor ömrünü olumsuz etkiler. Daha sakin ve devirlere uygun sürüş, motorun daha uzun ömürlü olmasına yardımcı olur.
- Kronik Sorunların Yönetimi: Daha önce bahsettiğimiz karbon birikimi ve zamanlama zinciri gibi olası kronik sorunların belirtileri fark edildiğinde, zamanında ve doğru şekilde müdahale edilmesi, daha büyük arızaların önüne geçer ve motor ömrünü uzatır. Bu sorunlar ihmal edildiğinde ise motor ömrü ciddi şekilde kısalabilir.
- Yağ Tüketimi Kontrolü: Bazı FSI motorlarda hafif yağ tüketimi görülebilir. Düzenli olarak yağ seviyesinin kontrol edilmesi ve eksilen yağın tamamlanması, motorun susuz kalmasını engelleyerek ömrünü korur.
